İnsanlık Tarihinin 9 Büyük Salgını: Tarihe Damga Vurmuş Felaketler
COVID-19 pandemisi, salgın hastalıkların tarih boyunca insanlık üzerinde ne kadar yıkıcı etkiler bırakabileceğini bir kez daha gözler önüne serdi. Tarih boyunca endemik, epidemik ve pandemik nitelikte birçok hastalık milyonlarca insanın hayatına mal oldu. Bazıları imparatorlukları çökerterek, bazıları ise toplumsal yapıyı kökten değiştirerek tarih sahnesinde iz bıraktı. İşte insanlık tarihinin en büyük 9 salgını:
1. Kara Veba (1346-1353) – 75-200 Milyon Ölü
Tarihin en ölümcül salgını olarak bilinen Kara Veba, Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’yı etkisi altına aldı. “Kara Ölüm” olarak da anılan salgın, dünya nüfusunun %17-54’ünü, Avrupa nüfusunun ise %30-60’ını yok etti. Orta Çağ’ın sosyal, ekonomik ve kültürel yapısını kökten değiştirdi.
2. Çiçek Hastalığı – 56 Milyon Ölü
Yüzyıllar boyunca milyonlarca insanı etkileyen çiçek hastalığı, DSÖ’nün küresel aşılama kampanyası sayesinde 1980 yılında tamamen yok edildi.
3. İspanyol Gribi (1918-1920) – 40-50 Milyon Ölü
Birinci Dünya Savaşı’nın ardından ortaya çıkan H1N1 virüsü, özellikle genç yetişkinlerde ölümcül etkiler yarattı. Salgın, adı nedeniyle İspanya’dan çıkmış gibi bilinse de, aslında tüm dünyaya yayılmıştı.
4. Jüstinyen Vebası (541-549) – 30-50 Milyon Ölü
Bizans İmparatoru Jüstinyen döneminde ortaya çıkan salgın, Doğu Roma, Sasani İmparatorluğu ve Akdeniz limanlarını etkileyerek Roma’nın siyasi ve ekonomik dengesini sarstı.
5. HIV/AIDS – 35 Milyon Ölü
1980’lerden itibaren hızla yayılan HIV/AIDS, bağışıklık sistemini zayıflatarak milyonlarca insanın ölümüne yol açtı.
6. Cocoliztli Salgını – 15 Milyon Ölü
-
yüzyılda Meksika ve Guatemala’da görülen kanamalı salgın, İspanyol sömürgeciliğinin ardından ortaya çıktı. Hastalığın kesin nedeni hâlâ net değil.
7. Antonine Salgını – 15 Milyon Ölü
MS 165-180 yılları arasında Roma İmparatorluğu’nu etkileyen salgın, muhtemelen çiçek veya kızamıktan kaynaklanıyordu. İmparatorların ölümüne yol açarak Roma toplumunda büyük sarsıntılara neden oldu.
8. Üçüncü Veba Salgını (1855-1960) – 12 Milyon Ölü
Çin’in Yunnan kentinde başlayan ve özellikle Hindistan ve Çin’de etkili olan bubonik veba, uzun yıllar toplumsal ve sağlık krizlerine neden oldu.
9. COVID-19 Salgını (2019-günümüz) – 7 Milyon+ Ölü
Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan COVID-19, kısa sürede küresel yayılım gösterdi. DSÖ, 2020’de pandemi ilan etti ve dünya genelinde milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine yol açtı.
MEDİ HABER Notu: Tarih, salgınların sadece sağlık değil, sosyal, ekonomik ve kültürel etkilerini de gözler önüne seriyor. İnsanlık, geçmişte yaşanan büyük salgınlardan ders çıkararak geleceğe hazırlanıyor.
