Halk arasında PMS olarak bilinen Premenstrüel Sendrom, adet öncesi dönemde kadınlarda görülen fiziksel ve ruhsal değişiklikleri ifade eder. Adet kanamasından yaklaşık 10 gün önce başlayabilen bu belirtiler, kanamanın başlamasıyla hafifler veya kaybolur.
Kadınların yaklaşık %12’sinde görülen PMS, herkeste aynı şiddette yaşanmaz. Kimi kadınlarda çok hafif seyrederken, bazılarında günlük yaşamı zorlayacak düzeye ulaşabilir.
PMS’nin NedenleriKesin nedeni bilinmese de, adet döngüsünün ikinci yarısında meydana gelen hormonal dalgalanmalar PMS’nin temel sebebi olarak kabul edilir. Bunun yanında:
Magnezyum ve çinko eksikliği
Vitamin yetersizlikleri (özellikle A ve B grubu)
Vücutta sıvı tutulumu
Nörotransmitter dengesizlikleri
Psikolojik faktörler da etkili olabilir.
PMS BelirtileriPMS, hem fiziksel hem de ruhsal belirtilerle kendini gösterebilir. En sık görülen şikayetler:
Baş ağrısı, migren atakları
Meme ve karın bölgesinde şişlik
Halsizlik, enerji kaybı
İştah artışı veya azalması
Uykusuzluk ya da aşırı uyku hali
Konsantrasyon güçlüğü
Sinirlilik, depresif ruh hali, ağlama isteği
Ciltte yağlanma ve akne
Kilo alımı
Çarpıntı ve eklem ağrıları
Belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişir; bazı durumlarda psikiyatrik bozukluğa (Premenstrüel Disforik Bozukluk) kadar ilerleyebilir.
Tanı Nasıl Konulur?Her adet öncesi şikayeti PMS anlamına gelmez. Tanı için şu kriterler aranır:
Belirtilerin adet öncesinde düzenli şekilde tekrar etmesi
Adet başladıktan sonraki 3 gün içinde kaybolması
En az 2-3 ay boyunca aynı döngüde gözlenmesi
Günlük yaşamı etkileyecek düzeyde olması
Bu nedenle PMS tanısı, birkaç ay süren gözlem ve değerlendirme ile konur.
PMS TedavisiPMS’nin kesin tedavisi yoktur, ancak belirtileri azaltmak mümkündür. Tedavi kişiye özel planlanır.
İlaçla Tedavi:
Ruhsal belirtilerde psikiyatri desteği, fiziksel belirtilerde kadın doğum uzmanı tedavisi gerekir.
Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar öne çıkar.
Doğum kontrol hapları bazı kadınlarda faydalı olabilir.
Hormon tedavileri (GnRH analogları) sadece gerekli vakalarda ve doktor kontrolünde uygulanır.
Cerrahi Yöntem: Tüm tedavilere yanıt alınamayan nadir durumlarda rahim ve yumurtalıkların alınması gündeme gelebilir.
Yaşam Tarzı Önerileri:
Beslenme: Kafein, alkol ve sigaradan uzak durmak; vitamin ve mineral açısından dengeli beslenmek.
Egzersiz: Düzenli spor yapmak endorfin salgısını artırır, ruh halini iyileştirir.
Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon ve gevşeme teknikleri stresi azaltır.