Kanın Mutfağında Sessizlik: Aplastik Anemi

Vücudumuzun içinde, kemiklerin o derin boşluklarında devasa bir üretim hattı var. Her saniye milyonlarca yeni hücre hayata gözlerini açıyor. Ancak bazen bu devasa fabrika aniden şalter indiriyor. İşte tıp dünyasının aplastik anemi (kemik iliği yetmezliği) dediği o tuhaf sessizlik böyle başlıyor. Neden durur ki bu çarklar? Cevabı bulmak bazen aylar alıyor.

Her şey aslında sıradan bir yorgunlıuk hissiyle başlıyor. Merdiven çıkarken nefes nefese kalmak veya aynada o solgun yüzle karşılaşmak. Belki de cildinizde durduk yere beliren o morluklar. Pansitopeni (tüm kan hücrelerinin azalması) durumu yaşandığında vücut alarm vermeye başlar. Aslında bağışıklık sistemi kendi üretim hattına saldırıyor olabilir.

Zor.

Doktorlar bu tabloyu gördüğünde genellikle kapsamlı testler ister. Gelişmeleri medihaber.com’u takip ve sosyal medya hesaplarını takip ederek güncel bilgilere ulaşabilirsiniz. Erken teşhis her hastalıkta olduğu gibi burada da hayati bir viraj.

Tarihsel kayıtlara bakınca, Nisan sonu gibi yapılan ilk kapsamlı araştırmalar hastalığın karmaşıklığını ortaya koyuyor. Eskiden çaresiz görülen bu tablo bugün modern yöntemlerle değişti. Hastaların yaklaşık %72'si (aslında bu oran kayıtlarda %74 geçer) doğru tedaviyle günlük hayatına dönebiliyor. Kemik iliği nakli süreci bir dönem sadece gençlere uygulanırken artık yaş sınırı esnetildi.

İmmünosüpresif (bağışıklığı baskılayan) tedavi seçenekleri bugün oldukça gelişmiş durumda. Bağışıklık sistemi biraz dizginlenince üretim tekrar başlayabiliyor. Acaba vücut neden kendi hücresini düşman beller? Bu soru hala laboratuvarların en büyük gizemi.

Sağlık birimlerinden alınan bilgilere göre aplastik anemi tanısı konulan hastalarda destek tedavileri hayati önem taşıyor. Kan transfüzyonu (kan nakli) ile hastanın yaşam kalitesi geçici olarak artırılıyor. Uzmanlar, uygun donör bulunduğu takdirde nakil işleminin en kalıcı çözüm olduğunu belirtiyor.

Hastalık süreci takip edilen bireylerde enfeksiyon riski en aza indiriliyor. Steril yaşam koşulları ve düzenli ilaç kullanımıyla iyileşme oranları her geçen gün yükseliyor. Bilim insanları kök hücre teknolojileri üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Gelecek, bu hastalar için çok daha aydınlık görünüyor.

Sözlük:

Pansitopeni: Kanda yer alan alyuvar, akyuvar ve pulcukların (trombosit) tamamının sayıca azalması durumu.

İmmünosüpresif: Vücudun savunma mekanizmasını, yani bağışıklık sistemini belirli bir süre için zayıflatan veya durduran ilaç grubu.